تحقيقات نشان داده مصرف ماهي مي‌تواند از يكي از اختلالات شايع عصبي در كودكان جلوگيري كند تاثير تغذي

 


يافته‌ها حاكي است كه رژيم‌هاي غذايي غني از ماهي براي زنان باردار مفيد است؛ اما در مورد ماهي و ساير موجودات دريايي يك مساله مهم ديگر هم وجود دارد و آن تاثير آلاينده‌هاي زيست محيطي است.يكي از خطرناك‌ترين اين آلاينده‌ها جيوه است. از دهه 1950 ميلادي به بعد تاثيرات اين نوع آلاينده بر انسان‌ به دقت مورد مطالعه قرار گرفت. تحقيقات اوليه نشان داد كه ماهيان و ساير موجودات آبزي در محيط‌هاي آلوده به جيوه مستقيما تحت تاثير قرار مي‌گيرند. امروزه اين آگاهي به دست آمده كه اين مشكل حاصل فرآيندي به نام انباشت بيولوژيكي است. منظور از انباشت بيولوژيكي پروسه‌اي است كه در آن موجودات زنده نظير انسان كم‌كم مواد آلاينده را از محيط جذب مي‌كنند.مشكل زماني حاد مي‌شود كه سرعت جذب خيلي سريع‌تر از آن است كه بدن بتواند آن ماده آلاينده را، از بدن دفع كند. جيوه از ديگر آلاينده‌ها مستثنا نيست حتي مشكل جيوه اين است كه مقادير ناچيز آن هم مي‌تواند خطرناك باشد. اگر جيوه در محيط باشد، قطعا زنجيره غذايي از خرد تا كلان آن را جذب خواهند كرد. درك اين موضوع خيلي ساده است، تصور كنيد ماهي از مواد غذايي آلوده به جيوه تغذيه كند. انسان نيز از اين ماهي تغذيه كند. در اين شرايط وارد شدن جيوه به بدن انسان قطعي است؛ اگر موجود زنده به هر دليلي منبع غذايي خود را تغيير دهد آنگاه به بدن مجال داده مي‌شود كه آن ماده را دفع كند؛ اما اگر استفاده از آن منبع كماكان ادامه داشته باشد، ميزان آلاينده از سطح مجاز در بدن بالاتر خواهد رفت و اين آغاز مشكل است. تحقيقات در آمريكا نشان داده كه مناطق مختلفي از اين كشور به دلايلي نظير دفع پسماندهاي زيست‌محيطي به جيوه آلوده شده‌اند. به دليل شرايط خاص اين كشور برخي بر اين باورند كه خوردن ماهي بيشتر از دو بار در هفته جايز نيست؛ در عين حال، بسياري از محققان نيز معتقدند اين موارد به هيچ‌وجه نبايد مانع از خوردن ماهي شود. بتازگي تحقيقات گسترده‌اي در اين زمينه صورت گرفته كه نشان مي‌دهد تغذيه مادران باردار از ماهي مي‌تواند مانع از يكي از مهم‌ترين اختلالات رفتاري در كودكان شود. دكتر سوزان كوريك، اپيدميولوژيست از بيمارستان بوستون و همكارانش تحقيقات زيادي را در اين زمينه انجام داده‌اند. آنها مدعي هستند تحقيقات آنها ثابت كرده تغذيه منظم مادران باردار از ماهياني كه آلوده به جيوه نيستند مي‌تواند روي سلامت رواني فرزندان آنها بسيار تاثير داشته باشد.

تاثير ماهي بر اختلالات رفتاري نظير بيش‌فعالي

يكي از اختلالات رفتاري شايع در كودكان بيش فعالي يا ADHD است. كودكان مبتلا به اين اختلال رفتاري فوق‌العاده پرانرژي، پرتحرك و خسته‌كننده هستند. اين كودكان بدون اراده و با يك نيروي مهار نشدني كارهايي را انجام مي‌دهند كه كودكان عادي حتي تصور آنها را هم در ذهن ندارند؛ همين مساله معمولا باعث مي‌شود كه آنها با واكنش‌هاي تندي از سوي اطرافيان مواجه شوند. با وجود اين‌كه اين اختلال مدت‌هاست كه شناخته شده، ولي متاسفانه والدين اين كودكان اغلب از پذيرش آن در مورد فرزندانشان سرباز مي‌زنند.

نكته: تغذيه مادر در دوران بارداري در بروز بسياري از اختلالات رفتاري از جمله بيش‌فعالي نقش بسيار مهمي دارد. مواد مفيد و مضر موجود در انواع مختلف مواد غذايي نه تنها سلامت مادر بلكه سلامت جنين را تحت تاثير خود قرار مي‌دهد

در حدود 3 تا 5 درصد از كودكان به اين عارضه مبتلا هستند، اما اغلب درصد پسران بيش‌فعال از دختران بيشتر است. هنوز بدرستي مشخص نيست چه عاملي سبب اين رفتارها مي‌شود؛ اما محققان بر اين باورند دليل آن هرچه باشد، به آغاز حيات نوزاد يا دوره‌ تكامل مغز برمي‌گردد. افسردگي، كمبود خواب، عدم توانايي در يادگيري، انقباض‌هاي غيرعادي اندام‌ها و مشكلات رفتاري از عوارض اين اختلال است. تحقيقات تازه‌اي كه دكتر كوريك و همكارانش انجام داده‌اند، نشان داده تغذيه مادران در دوران بارداري مي‌تواند در اين زمينه بسيار تاثيرگذار باشد. بخشي از اين مجموعه تحقيقات گسترده در ايالت ماساچوست آمريكا صورت گرفته و در آن نوزادان 515 زن با رژيم غذايي مشخص مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. از موي سر 420 نفر از اين مادران نيز تست جيوه گرفته شد. هشت سال پس از اين نمونه برداري دكتر كوريك و همكارانش روي كودكان اين مادران تست هوش و ساير آزمايش‌هاي رفتاري را انجام دادند. تحقيقات نشان داد فرزندان مادراني كه به طور منظم از ماهي تغذيه كرده بودند، هيچ نشاني دال بر اختلالات رفتاري از نوع بيش فعالي از خود نشان نمي‌دهند. محققان بر اين باورند كه رژيم غذايي مادران قطعا فاكتور مهمي است. دكتر كوريك و همكارانش مشخصا روي گونه‌هاي مختلف ماهي كه اين مادران از آنها تغذيه كردند، آزمايش خاصي انجام ندادند؛ اما تحقيقات آنها نشان داد مادراني كه از ماهيان سالمون يا ماهيان فلس‌دار تغذيه كرده‌اند نسبت به آنهايي كه از گوشت كوسه، ماهي تن يا شمشير ماهي استفاده كرده‌اند در موي سرشان ميزان كمتري جيوه دارند. اين تحقيقات همچنين نشان داد كودكاني كه مادرانشان در حين بارداري از ماهي تغذيه كرده‌اند و در موي سرشان كمتر از يك ميكروگرم جيوه يافت شده، معمولا كمتر به بيش فعالي مبتلا شده‌اند. اين در حالي است كه كودكاني كه در موي مادرانشان ميزان جيوه بيشتري وجود دارد، بيشتر احتمال ابتلا به اين عارضه رفتاري را دارند و البته اين جداي از ميزان ماهي‌اي است كه اين مادران در حين بارداري مصرف كرده‌اند. آزمايش‌ها نشان داد پسران نسبت به دختران بيشتر نسبت به جيوه حساسيت دارند. در اين تحقيقات آزمايشات متعددي از كودكان به عمل آمد. يك نمونه از اين آزمايش‌ها تست هوش بود و ساير آزمايش‌ها تمركز كودكان را مورد بررسي قرار داد. به عنوان مثال در يك آزمايش از كودكان خواسته شد به صفحه رايانه نگاه كنند و هرگاه كه تصوير گربه را ديدند با دست روي يكي از كليد‌ها فشار دهند.

جمع‌بندي

دكتر كوريك مي‌گويد فرزندان مادراني كه در موي سرشان بيشتر از 20 درصد جيوه يافت مي‌شود، حدود 50 تا 60 درصد احتمال دارد به اختلال رفتاري بيش‌فعالي مبتلا شوند؛ اما هرچقدر ميزان جيوه در موي سر مادران كمتر باشد، احتمال ابتلا به اين نوع اختلال نيز در كودكان كمتر است. تحقيقات متفاوتي در دانشگاه كبك انجام گرفت كه نشان داد ارتباط مستقيمي ميان اختلالات رفتاري و افزايش سطح جيوه وجود دارد. پروفسور سيمون فريزر از دانشگاه ونكوور بر اين باور است كه علاوه بر جيوه، آلاينده‌هايي نظير دود سيگار، حشره‌كش‌ها و ساير مواد سمي نيز مي‌توانند مستقيما سلامت مادران و اطفال را تحت تاثير قرار دهند.

sciencenews





تاريخ : پنج شنبه 28 دی 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |